عمل به تعهدات الهي، ديني و اجتماعي رمز جاودانگی امام حسین (ع)  (2)

امام حسين(ع) پايبند تعهد الهي و اجتماعي خودش بود. تمامي اعمال، رفتار و گفتارش بر مبناي تعهداتش بود، به‌طوری‌که بعضي از بزرگان نتوانسته‌اند معني اين فرموده‌ي امام حسين را درک کنند که: «فَإِنَّ اللَّهَ قَدْ شَاءَ أَنْ يَرَاكَ‏ قَتِيلًا».[1] یعنی: خداوند می‌خواهد تو را کشته ببیند. وقتي كه آن حضرت براي تحقق تعهداتش از مدينه و مكه خارج مي‌شد، عده‌ای از نزديكانش آن حضرت را از اين كار منع کردند. آن حضرت در جواب آن‌ها فرمود: من رسول‌الله(ص) را در خواب ديدم که فرمود: «فَإِنَّ اللَّهَ قَدْ شَاءَ أَنْ يَرَاكَ‏ قَتِيلًا».[2]

آقاي محترمی نمي‌توانست معني اين حديث را درك كند و به من مي‌گفت: معني ندارد كه خداوند شهيد شدن امام حسين(ع) را بخواهد، زيرا زنده‌بودن آن حضرت براي جامعه مفيد است و شهيد شدنش براي جامعه فايده‌اي ندارد. او مي‌گفت که اگر آن حضرت زنده مي‌ماند، مسلمانان را تربيت و رهبري مي‌كرد، امام و پيشواي ديني مسلمانان مي‌شد و افراد جامعه را پرورش مي‌داد. او مي‌گفت که مرگ امام حسين(ع) سودی برای جامعه نداشت كه خداوند شهادت آن حضرت را بخواهد. ولی این فرد محترم از اين نكته غافل بود كه معناي حديث اين نيست كه خداوند راه شهادت را براي امام حسين(ع) گشوده است، بلكه معناي حديث اين است كه پيامبر(ص)  از آينده‌ي آن حضرت خبر مي‌دهد که ایشان بر طبق سنّت الهي و بر طبق برنامه‌ي خلقت شهيد شدني است؛ زيرا امام حسین(ع) انسانی متعهد است و به تعهد اجتماعي، ديني و الهي خود عمل خواهد كرد و محال است كه از تعهدات خود حتی يك قدم عقب‌نشینی نماید. اگر امام حسین(ع) و يارانش حتی قطعه‌قطعه شوند و اگر عزيزانش از دست روند، ایشان وفا به عهد می‌کند و در مقابل دشمنِ سرسخت ايستادگي مي‌نماید. دشمنان سركش امام حسین(ع) اساساً معناي انسانيت و تعهد را درك نمي‌كردند و جوّ جامعه مساعد با تعهدات اجتماعي، ديني و الهي آن حضرت نبود.

وقتي آن حضرت از مدينه تا مكّه و از آنجا تا عراق آمد، همه را از مقصد و تعهّد خودش آگاه كرد و اعلام نمود كه با يزيد بيعت نمي‌كند و تمامي اقشار ممالک اسلامي آن روز از اين حقيقت آگاه شدند. آن حضرت به تمام علماي شهرها و استان‌ها نامه نوشت و در آن‌ها قيد كرد که «وَ مِثْلِي لَا يُبَايِعُ بِمِثْلِهِ».[3] یعنی: فردي همچون من با فردي مثل يزيد بيعت نمي‌كند. حاجیانی كه از تمام نقاط كشور اسلامي به مكه آمده بودند، مطلع شدند كه افرادي از طرف حکومت وقت مأمور شده‌اند تا آن حضرت را به خاطر بيعت نكردن با يزيد ترور كنند و به همین خاطر است که امام حسين(ع) حجّ تمتع را به عمره‌ی مفرده تبديل كرده است. همین طور همه دانستند كه امام حسين(ع)عمره‌ی مفرده را انجام داد و براي اينكه در مكه قتل و كشت و كشتاري رخ ندهد، از آنجا خارج شده است. امام حسين(ع) در طول راه در منازل مردم را مطلع مي‌كرد و آن‌ها را دعوت مي‌نمود که سخنان آن حضرت را گوش كنند و بدانند كه هر مسلمان‌ نيز متعهد است و باید به تعهد اجتماعي و ديني خود عمل كند. دنياي اسلام آن روز در آن مدت کوتاه دانستند كه موضوع بیعت نکردن امام حسین(ع) با یزید از چه قرار است، نقصان يزيد در كجاست و امام حسين7 چه مي‌گويد. بعد از همه‌ي اينها پنجاه‌وسه نفر غير از بنی‌هاشم برای آن حضرت یار و انصار پيدا شد كه همه‌شان شهيد شدند.

اگر کسی معنای حديث «فَإِنَّ اللَّهَ قَدْ شَاءَ أَنْ يَرَاكَ‏ قَتِيلًا»[4] را درک نکند و  يا بگوید که اين حديث جعلي است، در اشتباه است، زیرا اين حديث كاملاً مستند و صحيح است. پيامبر اسلام6 امام حسین(ع) را مطلع فرموده که اي حسين، زمينه‌ و شرایط اجتماع طوری است که میان تو که انسانی متعهد هستي و يزيد که دشمنی سفّاك است، برخورد حادّی رخ می‌دهد. این‌گونه بينش فقط مختص پيامبر اسلام(ص)  نیست. اگر من و شما هم در آن روزگار بوديم و خود را متعهد می دانستیم، همين گونه قضاوت مي‌كرديم. هر عاقلي در آن روز قضاوت مي‌كرد كه امام حسين(ع) شهيد خواهد شد، چرا که به غیر از شهادت راه ديگري براي آن حضرت باقی نمانده بود. جوّ آن زمان كاملاً نشان مي‌داد كه غير از شهادت راه ديگري براي آن حضرت باقی نمانده است. امام حسين(ع) يك مسلمان واقعي بود كه متوجه تعهد اجتماعي، ديني و الهي خودش بود و بايد اقدام مي‌كرد. هفتاد و دو نفر بودند كه همانند آن حضرت فكر مي‌كردند و در آن راه شهید شدند.

مسأله‌ی اصلی اين است كه انسان مسلمان در مقابل خدا، دين، قرآن و عدالت اجتماعي تعهد دارد و بايد به آن عمل كند. انسان نبايد طرز تفكر خودش را ميزان قرار دهد، بلکه بايد دقت كند و ببيند كه انسان‌هاي بزرگ همانند امام حسين(ع) چگونه فكر مي‌كردند.

اکثر مردم واقعاً تعهد و وفای به عهد امام حسين(ع) را نمي‌توانند درك و تصور كنند. آن حضرت در اجرا كردن حق يك انسان مصمم و جدّي بود. اگر جدّش پيامبر اسلام6 به خاطر توحيد و یکتاپرستی در مقابل دنياي شرك و بت پرستي مقاومت و ايستادگي تام كرد، آن حضرت نیز در راه توحيد از همه‌چیزش گذشت و تمام خطرها را به جان خريد. يك مسلمان ضرورت دارد که در مسأله‌ي تعهد واقعاً تأمل كند و بداند كه تعهد آدمي فقط در تأمين احتياجات اهل‌وعیال و خانه نيست، بلكه متعهد بودن انسان در مقابل خداوند و اجتماع وسیع‌تر از ساير تعهدات است. امام حسين(ع) تعهد بزرگ و وسيع را درك مي‌كرد و در همان راه از همه‌چیزش گذشت.

برخی تعهدداشتن را فقط مختص به اهل‌وعیال و اولاد مي‌دانند و مطلبی درباره‌ي تعهدات اجتماعي و الهي نمي‌دانند. این افراد به فکر منافع شخصی خود هستند و در کمک به همنوع و تعاون اجتماعی با دیگران همکاری نمی‌کنند و حتی مغرورانه اعلام می‌کنند که انسان‌دوست نيستند و به جامعه علاقه‌ای ندارند. این افراد گمان می‌کنند که آسمان و زمين تنها برای آنها مفطور شده و تا زماني كه آنان هستند، گردش عالم باید به مرادشان باشد و اگر آنان نباشند، هر چه بادا باد! براستی که این‌گونه انديشه‌ و طرز تفكر بد و غلط است. انبيا و امامان: انساني‌هاي متعهدی هستند كه خدمت آن‌ها به بشریت تا قرن‌ها بعد از خودشان نیز ادامه داشته است. يكي از آن‌ها امام حسين(ع) است که مردی متعهد و انسان‌دوست است. آن حضرت به کل انسانيت فكر مي‌كند، به طوری که از هر آنچه كه به انسانيت ضربه مي‌زند، ناراحت است. امام حسين(ع)، جوانان بنی‌هاشم و يارانش انسان‌هایي متعهد بودند و به خاطر آن جان باختند. يكي از یاران ایشان حرّبن‌يزيد رياحي است. حر بعد از توبه كردن سوگند خورد و به امام حسين(ع) عرض كرد که نمي‌دانسته كار آن حضرت به آن وضع منجر خواهد شد، وگرنه راه را بر ایشان نمي‌بست. حر گمان می‌‌كرد که آن مشاجره با خوشی و مصالحه حل مي‌شود، ولي نمی‌دانست که ممانعت و جلوگيري او امام حسين(ع) را گرفتار ‌چنان روزي خواهد كرد. حر به آن حضرت عرض کرد که آیا توبه‌اش در درگاه پروردگار قبول مي‌شود يا اينكه چاره‌‌اي برایش نيست؟ آن بزرگوار در جواب حر فرمود: تو آزادمرد هستي و توبه تو مورد قبول درگاه خداوند است. امام حسين(ع) از حر خواست که پياده شود و استراحت كند. حر گفت: اگر اجازه دهيد من انجام‌وظیفه مي‌كنم. پس حر به سوي ميدان برگشت و از خاندان بنی‌امیه و يزيد انتقاد كرد و از حقانيت امام حسين(ع)دفاع نمود. حر شجاعانه با آن‌ها جنگ كرد تا به شهادت رسید.

متن فوق گزيده اي از كتاب «جاودانگي امام حسين (ع) »ازسخنراني هاي مرحوم حضرت الله صائني تحت عنوان « عمل به تعهدات الهي، ديني و اجتماعي رمز جاودانگی » است